Prostat Kanserleri ve Beslenme
Domates ve brokoli kolon kanserinden koruyor diyorlar, doğru mu?
Her ikisinin de koruyucu etkisi var, ama sadece domates, ya da brokoli yemekle kanserden korunamazsanız. Domatesteki kanserden koruyucu esas etkene likopen deniliyor .Likopen en çok domateste bulunuyor. Biraz da kavunda. Domates piştikçe likopen oranı da artıyor. Uzmanlar her gün 1 domates yenilmesini öneriyorlar. Kışın ise, domatesin yenilmesini pek önermiyoruz. Domates salçası daha iyi bir seçenek.
Brokoliye gelirsek
Evet, brokolide kansere karşı koruyucu olan azotiyosiyanat içeriyor. Bu madde kanser hücrelerini bastıran genleri aktifleştiriyor. Ama bir sebzeyi mucize gibi ortaya sunmak, insanları kandırmak olabilir. Brokoli koruyucu da onun yakın akrabası ve bizim daha iyi tanıdığımız karnabahar değil mi? Tadı brokoliden daha iyi. Diğer taraftan azotiyosiyanatlar lahanagillerde de var; beyaz, kara, kırmızı, Brüksel lahanası, hangisini severseniz.
Bir de zerdeçal ve selenyum var
Zerdeçal birçok hastalıkta olduğu gibi prostat kanserinden de koruyor. Zerdeçal androjen reseptörü ve epidermal büyüme faktörüne ket vurarak kanser hücrelerinin üremesini azaltıyor. Zerdeçal enflamatuar nükleer faktör kapa-beta’yı ve kanser hücresini de inhibe ederek (apopitozis) kanser tedavisine yardımcı oluyor.
Selenyumunda prostat kanserine karşı koruyucu olduğu gösterilmiş. 1996’da yayınlanan ve 1300 kişi arasında yapılan ve 7 yıl süren bu araştırmada günde 200mikrogram selenyum alanlarda almayanlara oranla prostat ve diğer kanserlerin %63 azaldığı gösterilmiş. Selenyum birçok doğal gıdada özellikle de kabuklu kuru yemişlerde bulunuyor.
Süt gibi kalsiyumdan zengin gıdalar prostat kanserinin korunmasında etkili mi?
Hayır. Hatta uygun süt ya da süt ürünü kullanılmadığında zararlı bile olabiliyor. Mesela Harvard Üniversitesi’nde 47.781 erkek üzerinde yapılan araştırmaya göre 2000mg’dan fazla kalsiyum alanlardaki prostat kanseri oranı, 1500-2000mg kalsiyum alanlardan 2 kat, 500-2000mg’dan az alanlardan ise 4 kat daha fazla imiş.
Bu kişilerin en önemli kalsiyum kaynakları ise süt ve süt ürünleri. Yüksek kalsiyum düzeyi D vitamininin aktifleşmesini yani 1,25 OH D’yi olmasını engelliyor. Bu azalma hücre üremesini artırıyor. D vitamini düzeyi düşük olanlarda bu artış fazla, yeterli alanlarda ise az.
New Jersey Üniversitesi’nde yapılan başka bir araştırmada ise aktif D vitaminindeki azalmayı sütteki kalsiyum değil fosfat oranının artmasına bağlıyorlar.
Omega-3 dengesi de prostat sağlığında çok önemli değil mi?
Bir omega-6 yağ asidi metaboliti olan araşidonik asit, prostat kanseri hücrelerinin üremesine ve kanserin ilerlemesine yani metastaz yapmasına neden oluyor. Tam tersine omega-3 yağ asidimetabolitleri olan eikosapentaenoik asit (EPA) ve dokosaheksaenoik asit (DHEA) omega-6 yağ asidinin kötü etkilerini inhibe ediyor. Mısır ve ayçiçeği yağlarının ve margarinin omega-6 yağ asitlerinden zengin olduğunu unutmamak gerekiyor.
Kabak çekirdeği yiyenlerde prostat büyümesi olmuyormuş, doğru mu?
Büyük ölçüde doğru.Yapılan bir hayvan deneyinde 20 gün süre ile testosteron enjekte edilen erkek farelerin bir birinci grubuna kabak çekirdeği yağı, ikinci grubuna ise mısır yağı verilmiş. 21. günde hayvanlar öldürülmüş ve mısır yağı alan grupta prostat büyümesi olurken kabak çekirdeği yağı alanda büyüme görülmemiş.
İnsanlarda yapılan çalışmalar yok mu?
Var. Kore’de yapılmış. Prostat büyümesi olan hastalara 320mg/gün kabak çekirdeği yağı verilmiş. Üç ay sonra hastaların şikayetleri büyük ölçüde azalmış. Kabak çekirdeğinin yüksek olan dehidrotestosteron seviyesini düşürdüğü sanılıyor. Kabak çekirdeğinin, arjinin, selenyum, magnezyum gibi besleyicilerden zengin olmasının da bir yararı vardır mutlaka.
Prostata faydalı bir başka bitkisel ilaç da cüce bir palmiye türü olan saw palmetto’nun meyvesinin özü. Hakkında çok sayıda çalışma yapılmış. Bu çalışmalardan otuzunun metaanalizi yapılmış. Bu çalışmalara katılan beş binin üzerindeki prostat büyümesi olan hastaya 4-60 hafta süre ile Saw palmetto özü (yaklaşık 300-400mg/gün) verilmiş. Hastaların çoğunda prostat şikayetleri büyük ölçüde azalmış
Erkek okurlarımız prostat hastalıklarından korunmak için neler yapmalılar?
Önerilerimizi şöyle özetleyebilirim:
· Un ve şeker tüketimini iyice azaltın; öyle ki kan insulin düzeyiniz 5 ünitenin altında olsun.
· Günde en az bir domates ya da karşılığı kadar domates salçası yiyin.
· Karnabahar, brokoli ve her çeşit lahanayı bol bol tüketin.
· Günde bir-iki avuç kabak çekirdeği yiyin.
· Günde en az 1000mg aktif balık yağı (EPA+DEHA) alın, ayçiceği, mısır, margarin gibi omega-6’dan
zengin yağları diyetten çıkartın.
· Kan D vitamininizi 40-120ng/mL arasında tutun.
· Selenyum ve E vitamininden zengin olan kabuklu kuruyemişleri yiyin.
· Yeşillikler yüksek magnezyum ve K vitamini oranları ile prostat sağlığınıza faydalı olur.
· Günde en az yarım saat yürüyün, egzersiz yapın.